Helezon Konveyör

 

Vidalı, spiral ya da helezon konveyör adıyla anılan taşıyıcılarda, rulolu ve titreşimli konveyörler gibi bükülebilir bir çekme elemanının bulunmamasıyla, yukarda tanımlanan konveyör türlerinden ayrılır. Helezon konveyör (Şekil 8.1), genellikle bir tekne içinde dönen mile takılmış helezon ile bu mili hareket ettiren bir çalıştırma biriminden meydana gelir. Mil döndükçe malzeme, helisin (kanatların) eksenel etkisiyle, konveyöre beslenir. Mil ve helezon, U biçimindeki tekneye yataklanmış olan milin çevresinde dönerler. Taşınacak malzeme konveyöre bir veya fazla sayıda besleme oluğundan doldurulur. Malzemenin tekne boyunca kayma ilkesi, dönmesine engel olunan bir somunun içindeki vida döndükçe yaptığı öteleme hareketinin benzeridir. Yük, malzemenin ağırlığı ve tekne duvarları ile arasındaki sürtünme nedeniyle, vida (helezon) ile birlikte dönemez. Böylece, öteleme hareketi yapan malzeme, teknenin öbür ucundan veya teknenin altına açılmış deliklerden boşaltılır. Boşaltma olukları bu  deliklerin  altına  yerleştirilirler.  Ara  boşaltma  delikleri  ise  kapaklı olup  bu  noktalarda boşaltma yapmak istendiğinde açılırlar.

   

                                                                                                                              

Şekil 8.1 Helezon konveyörler

 

Şekil 8.1’de görülen türde bir helezon konveyörün başlıca parçaları: (1) helezonlu mil, (2) tekne, (3) ara askı yatak, (4) ön yatak, (5) arka yatak (6) besleme oluğu, (7) gözetleme camı, (8) kapaklı ara boşaltma oluğu, (9) uç boşaltma oluğu, (10) elektrik motoru, (11) redüktör, (12) elastik kavrama ve (13) dengeleme kavraması.

 

Helezon konveyörler ile taşınmaya elverişli malzemelerin az sayıda olması nedeniyle, helezon konveyörlerin uygulama alanları sınırlıdır. Bu tip konveyörler büyük parçalı, kolay kırılır, aşındırıcı, sıkışabilir ve yapışkan malzemelerin taşınmasında kullanılmazlar; yalnızca, düzenli bir beslemede etkindirler. Aşırı yüklemeler, ara yataklar yakınında dar boğazlar yaratarak milin dönmesini engeller ve konveyörü durdurur.

 

Helezon konveyörün tasarımı basit, bakımı kolay ve genişliği az olup malzemenin çeşitli noktalarda boşaltılmasına izin verir (bu özelliğin tozlu ve sıcak malzemelerle, kötü kokulu malzemeler için özel önemi vardır) ve bu durumda tekne, toz geçirmez biçimde yapılmıştır. Bu tür konveyörler, malzeme ile helezon ve tekne arasındaki sürtünmenin oluşturduğu yüksek güç tüketimi, malzemenin kırılması ve konveyör parçalarındaki önemli ölçüde aşınma nedenleriyle her zaman elverişli olmayabilir. Sonuç olarak; helezon konveyörler, alçak ve orta kapasiteler (100 [m3/saat]) ve kısa taşıma uzaklıkları için kullanılırlar.Genellikle 30 - 40 [m] ve seyrek olarak 50 - 60 [m] uzunluğunda imal edilirler.

 

 

 

 

Helezon konveyörler genellikle yatay veya hafif eğimli (10 - 20°) durumda çalışırlar. Ancak, yükü düşey veya düşeye yakın eğimde taşıyabilen özel tasarımlar da vardır. Şekil 8.2’de eğimli helezon konveyöre ait bir örnek görülmektedir.

 

 

 

 

Şekil 8.2 Eğimli helezon konveyör

 

Bir dökümhanenin kum hazırlama bölümünde kullanılan bir helezon konveyörün düzenlemesi Şekil 8.3’de görülmektedir. Konveyör, kendisine bir havalı taşıma sisteminin boşaltma oluğundan verilen öğütülmüş kili, karıştırıcılar üzerinde bulunan beş siloya dağıtır.

 

 

Şekil 8.3 Dökümhanenin kum hazırlama helezon konveyörü

 

 Dr İsmail GERDEMELİ

İTÜ Makina Fakültesi, Makina Mühendisliği Bölümü

 

Yazının orjinali için tıklayınız!

 

 

- Helezon Konveyör Alt Konuları

 

 

 

- Helezon Konveyör Konusu

Konveyör Nedir?